වායු දූෂණය නිසා වසරකට නොමේරූ දරුවන් විසි ලක්ෂයක් මිය යනවා!

වායු දූෂණය නිසා වසරක් පාසා ලොව පුරා නොමේරු දරුවන් විසි එක් ලක්ෂයක් (මිලියන 2.1ක්) මියයන බව අලූත් ම පර්යේෂණයකින් හෙළි වෙනවා. මෙසේ මියයන ළදරු මරණ සංඛ්‍යාව මරණ අනුපාතය අනුව ඇතැම් රටවල ඉතාමත් වැඩියි.

නාසා ආයතනයේ පෘථිවි නිරීක්ෂණාගාරය වායු දූෂණය වැඩියෙන් සිදු වන ප‍්‍රදේශ දැක්වෙන ලෝක සිතියමක් සකස් කර තියෙනව, මෙහි ඇති අවදානම හා තත්වය තේරුම් ගන්න පහසු වෙන්න. ඒ දෙස බැලූ පමණින් ඔබට තේරුම් ගන්න පුළුවන් වායු දූෂණයට බලපාන ප‍්‍රධාන සාධකය ලෙස සැලකෙන ඉතා සියුම් අංශු (fine particulate matter) කොටස් ලොව පුරා විසිරී ඇති අන්දම ගැන.

1850 ජනවාරි 1 වැනිදා ලෝකයේ පැවති මට්ටම පිළිබඳ දත්තත්, 2000 ජනවාරි 1 වැනිදා වන විට පවතින දත්තත් ඒ මගින් සන්සන්දනය කළ හැකියි. ඒ අනුව වසරකට වර්ග කිලෝමීටර් 1000ක් තුළ සිදුවන නොමේරු දරුවන්ගේ මරණ සාමාන්‍යය දක්වා තියෙනවා.

 

මේ සිතියමෙන් දැක්වෙන්නේ ඇමරිකාවේ උතුරු කැරොලිනා විශ්ව විද්‍යාලය විසින් රැස් කර ගන්නා ලද දත්තයි. තද දුඹුරු පැහැයෙන් දැක්වෙන්නේ වැඩි ම ළදරු මරණ සිදු වන ප‍්‍රදේශයයි. නිල් පැහැයෙන් දැක්වෙන්නේ 1850 ගණන්වල පැවතියාට වඩා වායු දූෂණය අඩු වී පරිසරයේ වායුව යහපත් අතට හැරුණු රටවල් ඇතුළත් වූ ප‍්‍රදේශයි.

මොනවද මේ ඉතා සියුම් අංශු (fine particulate matter) කොටස් කියන්නේ?

මේ ඉතා සියුම් අංශු කොටස් සෑදී ඇත්තේ දූවිලි හා දැලි අංශු ආදියෙන්. ඒවා ඉතා සියුම්. ප‍්‍රමාණයෙන් මයික්‍රොමීටර් 2.5ක් හෝ ඊටත් කුඩා ඒවායි.

මේ අතිශයින් කුඩා ප‍්‍රමාණය නිසා විද්‍යාත්මකව ඒවා හැඳින්වෙන්නේ ‘පාටිකියුලේට් මැටර් 2.5’ හෙවත් පීඑම් 2.5 (PM2.5) කියලයි.

මේවා ඉතාමත් කුඩා නිසා පහසුවෙන් කෙනකුගේ ශ්වසන පද්ධතිය මගින් පෙනහැල්ලට ඇතුළු වී දරුණු ලෙස රෝගාබාධ ඇති කරනවා.

මේ පීඑම් 2.5 කියන අංශූන් මෝටර් රථවල පිටාර වායුව තුළත්, වෙනත් කර්මාන්තශාලාවලින් නිකුත් වෙන දුම්වලත්, ගෘහස්තව හා ස්වාභාවික ක‍්‍රමවලින් වායු ගෝලය එක්වෙන දුම්වලත් තිබෙනවා.

මේ තොරතුරු හා දත්ත එක් රැස් කර ඇත්තේ උතුරු කැරොලිනා විශ්ව විද්‍යාලයේ පරිසර විද්‍යා අංශයේ සහය මහාචාර්ය ජෝන් වෙස්ට් විසිනුයි.

මේ පිළිබඳ අධ්‍යයන වාර්තාව පරිසර පර්යේෂණ ලිපි ඇතුළත් ‘එන්වයර්මන්ටල් රිසර්ච්’ (Environmental Research) ජර්නලයේ පළ වී තියෙනවා.

 

මෝටර්රථවල පිටාර දුමෙහි පමණක් නොව කර්මාන්තශාලවලින් නිකුත් වෙන දුමෙහි මේ පීඑම් 2.5 අංශූන් අඩංගු වෙනවා. ඒවා ඉතා කුඩා නිසා කෙනකුගේ පෙනහැල්ලට ඇතුළු වී ඔහු රෝගී කරවන්න පුළුවන්.